Yapay zekâ bugünlerde bize yeni nesil elektronik müziği sunuyor; üstelik bu sefer şarkıların melodisini, ritmini, tarzını anlamak için makine öğrenimini kullanıyor ve bu şarkıların yeni versiyonlarını üretiyor.
Her geçen gün daha hızlı ve kolay müzik besteleme yazılımları icat edilirken bugün birçok sanatçı, David Bowie'nin 1990'larda çıkardığı Hallo Spaceboy şarkısı örneğini takiben, şarkı sözü üretimi için yapay zekâ ile deneyler yapıyor.
Durmak bilmeyen gelişmelerle, bir bilgisayarın her türlü müziğin insan tarafından bestelenen parçalardan ayırt edilemeyen yeni versiyonlarını yapmak için kullanılması uzun sürmeyecek gibi görünüyor. Geçtiğimiz günlerde şaşırtıcı bir gelişme yaşandı. Bilgisayar bilimcileri bir yapay zekâya Beethoven gibi beste yapmayı öğretmek için tarihçiler, müzikologlar ve besteciler ile bir araya geldiler.
Beethoven ve yapay zekâ
1827'de 56 yaşında öldüğünde, Ludwig Van Beethoven’ın 10. senfonisi yarım kaldı. Senfoni için planlarını kısaca detaylandıran birkaç el yazısının dışında çoğu eksik birtakım fikirler ve parça parça melodiler vardı.
Şimdi, Rutgers Üniversitesi merkezli bir start-up olan Playform AI'daki bilgisayar bilimcileri, büyük bestecinin stilini taklit etmek için bir yapay zekâyı eğittiler ve ilk taslaklara dayanarak eksiksiz bir senfoni yazmak için yapay zekâyı kullandılar.
Beethoven, başta müzikal taslaklar olmak üzere farklı biçimlerde taslaklar bırakmıştı. Öldüğünde bu taslakların yanı sıra içinde bazı fikirlerin de yer aldığı yazılı notlar vardı. 1988'de İngiliz müzikolog Barry Cooper, senfoniyi tamamlama girişiminde ilk bölüm için, bu taslakların çoğunu, yaklaşık 250 ölçüyü kullandı ama elinde kalanlar senfoniyi tamamlamaya yeterli değildi.
Yapay zekâ nasıl geliştirilir?
Beethoven ile diğer klasik bestecileri incelediğinizde çalışma stillerinin genellikle ana tema üzerinden gittiğini görürsünüz. Ana tema ile çalışıp onu birkaç dakikalık dizi halinde geliştirirler ve ardından başka bir tema gelir. Besteciliğin geleneksel yolu budur ve yapay zekânın öğrenmesi gereken de budur: Beethoven ve diğer klasik besteciler nasıl bir temayla başlar ve onu geliştirir?
Yapay zekânın genel olarak müziği üretme şekli, akıllı telefonunuzun sizin için bir sonraki kelimeyi tahmin etmeye çalışmasına çok benzer. Örneğin e-posta yazarken yapay zekânın daha sonra ne yazmak isteyebileceğinizi önerdiğini görürsünüz.
Bir sonraki kelime için telefondan önerileri almaya başlar ve sadece yapay zekânın önerilerine göre yazarsanız, uzun süre mantıklı şeyler yazmaya devam edemeyeceğinizi fark edersiniz. Müzikte olan da budur. Sadece başlangıç noktası verir ve tahmin etmesi için kontrolü ona bırakırsanız birkaç notayı tahmin edebilir ama ondan sonra kulağa saçma sesler gelmeye başlar ve ana temaya sadık kalması mümkün olmaz.
Beethoven’ın senfonisini bitirmeye çalışırken yaşanan asıl zorluk da buydu. Bilim insanları yapay zekânın ana temaya bağlı kalarak onu geliştirmesine nasıl yardımcı olabilirlerdi? Burada yapay zekâ ile çalışan insan rolü devreye girdi ve yapay zekâya temanın ne olduğunu ve nerede geliştirileceğini anlatma konusunda müziğe açıklamalar ekleyip etiketler yerleştirdiler. Yani yapay zekâ bir öğrenci gibi insanlardan öğrendi. Bu ciddi bir gelişmeydi çünkü ancak böyle uygulandığında yapay zekâ ana temaya bağlı kalmaya devam etti.
Bilim insanları kendilerini müziği öğrenen genç Beethoven gibi hayal ettiler. Kendilerine Beethoven’ın ne dinleyebileceğini sordular. Böylece, yapay zekânın ilk versiyonunu 18. yüzyılda yaşayan Bach, Haydn, Mozart gibi barok müzik dinleyen biriymiş gibi eğittiler. Sonra da yapay zekâyı sadece senfonileri üzerine ve ardından da tam bir senfoni olarak değil, iki satır müzik olarak beste oluşturmak için eğittiler.
Müziği uyumlu hale getirme şekli, dilleri çevirmek için yapay zekâyı kullanma şekline çok benzer. Melodiyi bir tarafa ve Beethoven'ın onu nasıl uyumlu hale getireceğini diğer tarafa koyarsınız, böylece yapay zekâ melodi satırını uyumlu bir müziğe nasıl çevireceğini öğrenir. Yapay zekânın tamamladığı Beethoven’ın son senfonisi kimileri tarafından çok sevilse de kimileri hala yapay zekânın gerçek insanın yerini tutamayacağını, istenen duyguyu veremeyeceğini savunuyorlar.