Son dönemlerde, özellikle plastik kullanımının artmasıyla birlikte atık sorunları da büyümeye ve tüm dünyayı ilgilendiren büyük problemler arasında yerini almaya başladı. Dolayısıyla, tüm canlılar ve gelecek nesiller için daha yaşanabilir bir dünya oluşturmak açısından birtakım çözümler üretilmeye başlandı.
“Sıfır atık” konusu da, bu çözümler kapsamında projeler üretilen, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından da desteklenen önemli konulardan biri. Bu makalemizde; “sıfır atık nedir, amacı ve önemi nedir, sıfır atık ile sağlanacak kazançlar nelerdir, sıfır atıklı yaşama nasıl geçilir?” gibi soruların cevaplarına hep birlikte göz atacağız; hemen başlayalım.
Sıfır atık nedir?
Sıfır atık; israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, meydana gelen atık miktarının azaltılmasını, etkin toplama sisteminin kurulmasını, atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan; “atık önleme yaklaşımı” olarak tanımlanıyor.
Sıfır atık ile amaçlanan nedir?
-Temiz bir ortam yaratarak performansın ve verimliliğin artırılması
-İsrafın önüne geçilerek tasarruf edilmesi, maliyetlerin azaltılması
- Ekonomik kazanç sağlanması
-“Duyarlı tüketici” bilincinin aşılanması
-Çevresel risklerin azaltılması
Sıfır atık ile sağlanacak kazançlar nelerdir?
Sıfır atık ile elde edilen kazançlara baktığımızda, sıfır atığın ne kadar önemli olduğunu da anlıyoruz:
-Kaynakların daha verimli kullanılması sağlanır.
-Çevre ve canlılar için meydana gelen risk azalır.
-1 ton atık kağıdın geri kazanımı ile;
-17 ağacın kesilmesi önlenir. Ağaçların ihtiyaç fazlası kesilmesinin önüne geçilir.
-12.400 metreküp kadar sera gazı engellenir. Havaya salınan sera gazı miktarı azalır.
-2,4 metreküp atık depolama alanından tasarruf edilir.
-Yeni üretime kıyasla, metal ve plastik geri kazanımı sayesinde %95 enerji tasarrufu sağlanabilir.
-Geri dönüştürülen her 1 ton cam için yaklaşık 100 litre petrolden tasarruf edilebilir.
-Atık camlar tekrar cam ürünlerine, plastikler elyaf ve dolgu malzemesi gibi birçok malzemeye, atık metaller de tekrar metal ürünlerine dönüştürülebilir.
-Organik atıklardan elde edilebilecek kompost (organik atıkların birden fazla uygulanabilir yöntemle gübreye dönüşümü) ile topraklar daha verimli hale gelir.
-Atık depolama alanlarından tasarruf sağlanır.
-Belirli bir oranda hava kirliliğinin önüne geçilir.
-İsrafın önüne geçilmesiyle maliyetler düşer.
-Çevreyi koruma bilinci artar, “duyarlı tüketici” duygusu yerleşerek rutin bir davranış haline gelir.
-Gelecek nesillere daha temiz ve yaşanabilir bir gezegen kalır.
-Ulusal ve uluslararası pazarlarda “çevreci” sıfatına sahip olunur, saygınlık artar.
Sıfır atıklı yaşama nasıl geçilir?
Sıfır atıklı bir yaşama geçiş için öncelikle, ülkeler ve hükümetler kadar bireysel olarak da farkındalık kazanmak ve bunu bir yaşam biçimi olarak benimseyerek hem evde hem de günlük yaşamda birtakım uygulamaları hayata geçirmek gerekiyor. Öyle ki; ticari ve endüstriyel atıklar çevreye ne kadar zarar veriyorsa evsel atıklar da bir o kadar zarar veriyor. Araştırmalara göre; yılda 1.3 milyar ton olan evsel atık miktarının, 2025’te 2.2 milyar tona ulaşacağı öngörülüyor. Peki yapılması gerekenler nelerdir?
-İhtiyaçları azaltmak, tüketimi sınırlandırmak,
-Tek kullanımlık ürünlerin (plastik/karton kağıt, tabak, çatal-bıçak vb.) kullanımından kaçınmak,
-Şampuan, deodorant, deterjan gibi temizlik ve bakım ürünlerini evde doğal malzemelerle yapmak,
-Fatura, kredi kartı ekstresi gibi kağıt israfına sebep olan materyalleri mail yoluyla almak,
-Defter, kalem gibi kırtasiye ürünlerinde; geri dönüştürülmüş materyallerden üretilenleri tercih etmek,
-Bozulan eşyaları atmak yerine tamir etmek veya farklı amaçlar için kullanmak,
-Yeniden veya farklı bir şekilde değerlendirilemeyen atıkları geri dönüştürmek.