Valör, finansal piyasalarda ve bankacılık işlemlerinde sıkça karşılaşılan, Fransızcada değer anlamına gelen bir kelimedir. Valör, bir işlemin yapılma tarihi ile gerçekleştiği tarih arasındaki değer olarak tanımlanır.
Valör, İngilizcede ise “value date” yani değer tarihi olarak karşımıza çıkar. Bu da bir faiz veya borcun başlama tarihini belirtmek için kullanılır. Krediyle ilgili işlemlerde ise değer tarihi bir sonraki iş gününü ifade eder.
Bu yazımızda; özellikle menkul kıymetler, döviz işlemleri ve bankacılık işlemlerinde önemli bir rol oynayan finansal valör terimi hakkında bilmeniz gerekenleri paylaşacağız.
Valör tarihi nedir?
Valör tarihi, bir finansal işlemin gerçekleştiği veya değerlenmeye başladığı tarihi ifade eder. Örneğin; bir hisse senedi alım-satım işlemi yapılıyorsa, bu işlemin valör tarihi genellikle alım-satımın gerçekleştiği tarihtir. Genellikle T+1 (işlem tarihinden sonraki bir iş günü) veya T+2 (işlem tarihinden sonraki iki iş günü) şeklinde ifade edilir.
Valör tarihi konusunda karşımıza başlıca üç farklı durum çıkabilir:
-
Vadeli mevduat hesap açılışı ile faizin işlemeye başlayacağı tarih arasındaki gün farkını ifade eder.
-
Para transferlerinde, transfer talimatı ile paranın alıcıya ulaşması arasındaki gün farkını temsil eder.
-
Kredi borçlanmalarında ise faizin başlayacağı günü ifade eder.
Dekontta yazan valör ne anlama gelir?
Banka dekontlarında veya işlem belgelerinde yazan valör, ilgili işlemin değerlenme veya hesaplama tarihini ifade eder. Bu tarih, genellikle işlemin gerçekleştiği tarihten farklı olabilir ve finansal işlemin detaylarına bağlı olarak belirlenir.
Spot valör nedir?
Spot valör, bankacılık işlemlerinde faaliyetlerin iki gün sonrasında gerçekleşmesi durumunu ifade eder. Diğer bir deyişle, yapılmak istenen işlem aynı gün içinde değil, iki işlem günü sonrası için talimatlandırılmış olur. Örneğin, pazartesi günü işleme alınan bir talimat çarşamba günü gerçekleşir.
Valör nasıl hesaplanır?
Valör hesaplama tarihi bankadan bankaya değişebilmektedir. Fakat genellikle uygulanan valör sistemi t+1’dir. Gelin gerçek faizi bulmak için örnek bir valör hesaplaması yapalım.
Valör hesaplamada kullanılan formül aşağıdadır:
-
Paranın kaç gün faize yatırıldığı / valörün dahil edildiği gün sayısı X bankanın verdiği faiz yüzdesi
Örneğin bir mevduat 30 gün günlüğüne %12 faizle 2 gün valörlü olacak şekilde bankaya yatırılırsa gerçek faizi bulmak için yapmamız gereken işlem, 30/32 x 12 olur. İşlemin sonucu 11,25, gerçek faizdir.
Valörün önemi
Valör, finansal piyasalarda ve bankacılık işlemlerinde önemli bir yere sahiptir. Herhangi bir finansal işlemin gerçekleşme zamanını belirlemesi ve bu işlemin değerlenme veya hesaplama tarihini saptaması nedeniyle de öne çıkar. Özellikle menkul kıymetler, döviz işlemleri ve bankacılık işlemlerinde valör, işlem türüne ve finansal enstrümanın özelliklerine bağlı olarak belirlenir.
Valörlü hesap nasıl açılır?
Valörlü hesap açmak için bankaların sunduğu finansal ürünlerden faydalanabilirsiniz. Örneğin; Yapı Kredi Esnek Hesap (Kredili Mevduat Hesabı-KMH) ile hesabınızda paranız bulunmasa bile limitiniz dâhilinde acil nakit para çekme, ödeme ve alışveriş gibi ihtiyaçlarınızı karşılayabilirsiniz.
Doğru valör tarihini belirlemek ve işlemin zamanlamasını doğru bir şekilde yönetmek, finansal piyasalarda ve bankacılık işlemlerinde başarıya ulaştırabilir. Ayrıca; valörün doğru bir şekilde hesaplanması, işlem türüne ve ilgili piyasanın özelliklerine uygun olarak yapılmalıdır. Çünkü bu, işlemin netleşmesi ve taraflar arasında güvenilirlik sağlaması açısından son derece önemlidir.
Valör kavramını anlamak ve doğru bir şekilde uygulamak, finansal piyasalarda etkin bir şekilde işlem yapmanın ve finansal riskleri yönetmenin önemli koşullarındandır.