Bazen birbirinin yerine kullanılsa da “yenilenebilir” ve “sürdürülebilir” kavramlarının mevcut iklim krizini tartışırken anlaşılması önemli olan farklı tanımları vardır. Daha yakından incelendiğinde de bu farklılıkların çevremiz üzerinde değişen etkilerine şahit oluruz.
Yenilenebilir enerji, zaman içinde doğal olarak yenilenebilen kaynaklardan enerji üretimidir. Sürdürülebilir enerji ise tüketildiğinden daha hızlı kendini yenileyebilen kaynaklardan enerji üretimidir. İkisi arasındaki farkları bilmek küresel iklim değişikliği ile mücadelede yardımcı olabilir.
Peki, enerji hem yenilenebilir hem de sürdürülebilir olabilir mi? Neden bazı enerji kaynakları yenilenebilir olarak sınıflandırılır, ancak sürdürülebilir değildir ve bunun tersi de geçerlidir? Ayrıca hangi enerji kaynakları her ikisine de uygundur? Yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji arasındaki farklar ve neden önemli oldukları hakkındaki soruların cevaplarını bu makalemizde ele aldık.
Yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir enerji nasıl tanımlanır?
Yaygın bir varsayım olarak "yenilenebilir" ve "sürdürülebilir" kelimelerinin eş anlamlı olduğu düşünülür. Her ikisi de küresel sera gazı (GHG) emisyonlarını azaltmayı ve iklim değişikliğini hafifletmeyi amaçlar, ancak tanımlarındaki farklılıkların da çevremiz üzerinde ayrı etkileri bulunur.
Yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynakları, fosil yakıtlara alternatiftir ve sera gazlarının azaltılmasına yardımcı oldukları için küresel iklim değişikliğine karşı mücadeleye yardımcı olur. İki terim arasındaki farkı bilmek, daha bilinçli kararlar vermemizi sağlar.
Kaynağı hasat etme hızımız o kaynağın doğal şekilde kendini yenileme hızının altında kalırsa, yenilenebilir enerji sürdürülebilir olabilir. Kaynakları yenilenebileceklerinden daha hızlı toplamaya başladığımızda ise yenilenebilir enerji sürdürülemez hale gelir.
Sürdürülebilir enerji kaynaklarını kullanmak gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetinden ödün vermeden mevcut neslin ihtiyaçlarını karşılamayı sağlar. Çevrenin doğal bütünlüğünü korurken sera gazı emisyonlarını sınırlamayı gerektirir.
Özetlemek gerekirse, yenilenebilir enerji kaynakları sınırlıdır çünkü birim zaman başına sınırlı miktarda kullanılabilir enerji vardır. Yenilenebilir enerji hasat oranı doğal yenileme oranının altında kaldığı sürece sürdürülebilirdir.
Bu farklılıklar ne anlama gelir?
-Enerji yalnızca yenilenebilir ancak sürdürülebilir DEĞİL ise: Enerji kaynağı sonsuz arzdadır, ancak kaynağı hasat etme hızımız, kaynağın doğal olarak kendini yenileme hızından daha yüksektir.
-Enerji yalnızca sürdürülebilir ancak yenilenebilir DEĞİL ise: Böyle bir kategori yoktur çünkü tüm sürdürülebilir enerjiler, tanım gereği aynı zamanda yenilenebilir enerjidirler.
-Kısacası, doğal kaynak yenileme oranı kaynak kullanım oranından büyükse yenilenebilir enerji sürdürülebilir olabilir. Ama değilse, o zaman enerji sürdürülemez hale gelir.
Hangi enerjiler hem yenilenebilir enerji hem de sürdürülebilir enerjidir?
-Güneş enerjisi: Güneş enerjisi yenilenebilir bir enerji kaynağıdır çünkü güneş parlamaya devam ettiği sürece güneş enerjisinden yararlanılabilir. Ayrıca, minimum sera gazı emisyonuna sahip olduğu için uygun yerleşim ve bertaraf yöntemlerinin izlenmesi koşuluyla çevreyi olumsuz etkilemediği için sürdürülebilirdir.
-Rüzgâr Enerjisi: Rüzgâr türbin kanatlarını bir rotor etrafında döndürür ve bu da elektrik üretmek için bir jeneratörü döndürür. İki ana rüzgâr enerjisi türü, kara rüzgâr enerjisi ve açık deniz rüzgâr enerjisidir. İlki, elektriği iletmek için ikincisine göre daha düşük inşaat, nakliye, bakım maliyeti ve altyapıya gereksinim duyar. Rüzgâr enerjisi yenilenebilir bir enerji kaynağıdır çünkü rüzgâr estiği sürece gücünden yararlanılabilir. Aynı zamanda, sera gazı salmadığı ve arazi kullanımı, yaban hayatı etkisi ve halk sağlığı endişeleri, rüzgâr çiftliklerinin uygun şekilde planlanması ve yerleştirilmesiyle hafifletildiği için sürdürülebilirdir.
-Jeotermal Enerji: Dünyanın çekirdeğindeki kaya ve sıvıda bulunan radyoaktif maddelerin bozunması ile elde edilir. Jeotermal enerji yenilenebilirdir çünkü Dünya, çekirdeği tarafından üretilen neredeyse sınırsız bir ısı kaynağına sahiptir. Aynı zamanda, düşük seviyelerde sera gazı ürettiği ve çevreyi olumsuz etkilemediği için sürdürülebilirdir.
-Hidroelektrik Enerji: Su aracılığıyla elde eden enerji türüdür. Akan su türbinleri döndürür, onlar da elektrik üretmek üzere bir jeneratörü döndürür. Hidroelektrik enerji yenilenebilirdir, çünkü su döngüsü kendini yeniden şarj eden sürekli bir süreçtir. Aynı zamanda sürdürülebilirdir çünkü daha az sera gazı üretir ve çok daha az çevresel etkiye sahiptir.
Sonuç olarak güneş, rüzgâr, hidroelektrik ve jeotermal enerjiler hem yenilenebilir hem de sürdürülebilirken, biyokütle ve biyogaz yenilenebilir olmasına rağmen sürdürülebilir değildir.