Sürdürülebilirlik Sohbetleri’nin 23 Ağustos akşamı canlı yayınlanan bölümünde sürdürülebilir turizm ele alındı. Moderatörlüğünü Yekta Kopan'ın yaptığı programa Dr. Nur Çelik İlal, Uğur Biryol ve Bülent Köstem konuk oldu. Programın temel başlıkları arasında sürdürülebilir turizmin tanımı, ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri, altyapı sorunları ve turizmin doğaya olan etkileri tartışıldı.
Gelin, bu bilgilendirici sohbetin detaylarını okuyalım.
Sürdürülebilir turizm nedir?
Programın başlangıcında Yekta Kopan, sürdürülebilir turizmi tartışmaya açarak bu kavramın ne anlama geldiğini konuklarına sordu. “Sürdürülebilir turizm anlayışının temelinde aslında gelecek nesillere daha yaşanılabilir bir dünya bırakmak var” diyerek söze başlayan Dr. Nur Çelik İlal, sürdürülebilir turizmin, sadece turistik ürünlerin korunmasını değil, aynı zamanda doğal, biyolojik ve kültürel kaynakların da sürdürülebilirliğini sağlayan bir anlayış olduğunu vurguladı. Geleneksel turizmin çoğu zaman sadece ekonomik boyutlara odaklandığını, ancak sürdürülebilir turizmin doğal kaynakların korunmasını ve kültürel mirasın sürdürülebilirliğini de hedeflediğini belirtti. Sürdürülebilir turizm, turizmin olumsuz etkilerini en aza indirerek olumlu etkilerini artırmayı hedefleyen bir yaklaşım olarak resmedildi.
Uğur Biryol ise, bu kavramın sadece bir turizm çeşidi olmadığını, bir anlayış olduğunu ve doğal alanlarda yapılan faaliyetlerin yerel halk ve çevre üzerindeki etkilerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söyledi. Turizmin bölgesel gelişme açısından büyük bir potansiyele sahip olduğunu, ancak bu potansiyelin uzun vadeli ve sürdürülebilir olabilmesi için doğal alanların korunması gerektiğinin altı çizildi.
Turizmin ekonomik ve sosyolojik etkileri
Turizmin sadece ekonomik getirilere odaklanmanın yeterli olmadığını belirten konuklar, sürdürülebilir bir turizmin aynı zamanda sosyolojik ve ekolojik dengeyi de gözetmesi gerektiğini vurguladı. Bülent Köstem, turizmin bir yandan yerel halkın gelir elde etmesine yardımcı olurken, diğer yandan yerel kültürü ve gelenekleri yaşatmanın da bir aracı olduğunu söyledi. Ancak, aşırı turizm hareketlerinin yerel kültüre ve çevreye zarar verdiğini ekleyerek, bu konuda hassas bir denge kurulması gerektiğini belirtti.
Sürdürülebilir turizm uygulamaları
Konuklar, sürdürülebilir turizmin doğru uygulanabilmesi için bazı pratik önerilerde bulundular. Dr. Nur Çelik İlal, turizmin olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi için ekoturizm, toplum temelli turizm gibi alternatif turizm türlerinin geliştirilmesinin önemine değindi. Ayrıca, turizmin 12 aya yayılması gerektiğini ve böylece sadece belli sezonlarda oluşan aşırı turist baskısının önüne geçilebileceği belirtildi.
Uğur Biryol, doğanın korunmasının sürdürülebilir turizmin en temel unsuru olduğunu ifade etti. Örneğin, kendi bölgesinde küçük ölçekli turizm faaliyetleri yürüterek, ekolojik dengenin korunmasına katkı sağlamaya çalıştığını anlattı.
Doğru bilinen yanlışlar ve altyapı sorunları
Bülent Köstem, turizmde sadece ekonomik kazanımlara odaklanmanın, kültürel ve ekolojik etkileri göz ardı etme riskini doğurduğunu belirtti. Bu yaklaşımın, yerel halkın yaşam alanlarını tehdit ettiğini ve kültürel mirasın zarar görmesine yol açtığını dile getirdi. Aynı zamanda, altyapı yetersizliklerinin turizm faaliyetlerini olumsuz etkilediğini, özellikle yoğun turizm dönemlerinde bu durumun daha da belirgin hale geldiğini anlattı. Uğur Biryol ise, yolların dar olması, otopark alanlarının eksikliği ve turizm sezonunda bölgeye gelen yoğun ziyaretçi trafiğinin, bölgedeki ekolojik dengeyi bozduğunu söyledi.
Bülent Köstem, turizmin altyapıya olan baskısının yanı sıra, yerel halk üzerinde yarattığı sosyolojik değişimlere de dikkat çekti. Özellikle popüler turizm destinasyonlarında, turizmin getirdiği ekonomik faydalar ile yerel halkın yaşam biçimi arasında bir gerilim oluştuğunu söyledi. Yerel halk, daha yüksek gelir beklentisiyle turistik faaliyetlere yönelirken, geleneksel tarım ve hayvancılık gibi faaliyetler ikinci plana atılmakta olduğu belirtildi. Bu durumun, kültürel değerlerin kaybolmasına ve yerel ekonomilerin turizm dışında zayıflamasına yol açabileceğinin altı çizildi.
Sorumlu turist anlayışı
Sürdürülebilir turizmin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için turistlerin de sorumluluk alması gerektiği belirtildi. Bülent Köstem, turizmin sadece devlet politikaları veya turizm şirketlerinin stratejileriyle sürdürülebilir olamayacağını, bireysel turistlerin de çevreye duyarlı hareket etmeleri gerektiğini söyledi.
Programda ayrıca, sosyal medyada yayılan bilinçsiz turizm hareketlerinin doğa ve kültür üzerinde yarattığı olumsuz etkiler de ele alındı. Özellikle popüler destinasyonlarda turistlerin doğaya zarar vermeden seyahat etmeleri, yerel kültüre saygı göstermeleri gerektiği belirtildi. Dr. Nur Çelik İlal, turizm faaliyetlerinin yerel halkın yaşam kalitesini bozmadan yürütülmesi gerektiğinin önemini vurguladı.
Sürdürülebilir turizm için çözüm önerileri
Son olarak, programda sürdürülebilir turizmin nasıl daha iyi uygulanabileceği konusunda çeşitli çözüm önerileri dile getirildi. Dr. Nur Çelik İlal, turizm faaliyetlerinin planlı ve programlı bir şekilde yürütülmesi gerektiğini, bölgelerin turizm kapasitelerinin önceden hesaplanarak buna göre adımlar atılması gerektiğini söyledi. Ayrıca, sadece deniz-kum-güneş turizmine odaklanmak yerine, doğa ile uyumlu turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
Bu sohbetten çıkarılacak en önemli ders, sürdürülebilir turizmin bir tercih ve turizm çeşidi değil, bir zorunluluk ve bir anlayış olduğudur. Turizmin olumsuz etkilerini azaltmak ve geleceğe daha sağlıklı bir dünya bırakmak, hem bireysel hem de toplumsal bir sorumluluktur. Turizm faaliyetlerinin sadece ekonomik kazanç odaklı olmaması, aynı zamanda sosyolojik ve ekolojik dengeyi de gözetmesi gerekmektedir.