Çalışanları arasında engellilerin de olduğu bir iş yeri erişilebilir bir iş yeri olmalıdır. Kolaylığın her zaman ilk hedef olduğu günümüzde yalnızca tekerlekli sandalye rampalarının olması, braille tabelaları ve erişilebilir tuvaletlerin yer alması gibi fiziksel erişilebilirlik sağlayan detaylar tek başına yeterli değildir. Tüm çalışanların iş yerinde eşit şartlarda yer alabilmesi ve erişilebilir çalışma aynı zamanda bilgi ve iletişim teknolojisine erişebilmek ve dijital erişilebilirlik anlamına da gelir.
Erişilebilirliğin tutumsal bir boyutu vardır. Buradaki kilit nokta kapıların hem gerçek hem de mecazi anlamda, engelliler de dahil olmak üzere tüm nitelikli bireylere açık olmasını sağlamaktır. Ancak erişilebilir iş yerlerinden sadece engellilerin faydalanmadığını da bilmek gerekir. Erişilebilir iş yerleri, işletmelerin üretkenliğinin artmasına yardımcı olur; daha geniş bir yetenek havuzunun istihdam için başvurabilmesini, istihdamda kalabilmesini ve ilerleyebilmesini sağlar ve potansiyel müşteri tabanını genişletir.
Tüm sürecin daha net anlaşılabilmesi için erişilebilirlik 3 ana bileşen ile daha net bir şekilde açıklanabilir.
Fiziksel erişilebilirlik
Bir işveren işe başlayacak her çalışanına eşit hakları sağlamalıdır. Bireysel başvuru sahibinin iş başvuru sürecine katılması ve engelli bir çalışanın bir binaya, çalışma sahasına, ihtiyaç duyulan ekipmana erişim dahil işinin temel işlevlerini yerine getirmesi ve çalışanlar tarafından kullanılan tüm tesislerden yararlanması gerekmektedir. Bu sebeple iş yerleri engelli çalışanların tüm bunlara olan erişimini kolaylaştırmalıdır. Önemli ve her çalışana uygun olması gereken alanlar şu şekildedir:
-Otoparklar (engelli park yerleri)
-Girişler/çıkışlar
-Yangın alarmları/acil çıkışlar
-Konferans salonları ve ortak çalışma alanı
-Masalar ve kişisel çalışma alanı
-Koridorlar ve merdivenler
-Asansörler
-Tuvaletler
-Kafeteryalar
Teknolojik erişilebilirlik
Günümüz iş yerinde teknoloji, tüm çalışanlar için üretkenliğin ve başarının temel itici güçlerinden biridir. Ancak iş yeri teknolojisi erişilebilir olmadığında, istihdamı dışlar ve bir engel haline gelir. Engelli kişilerin işe alınma veya temel iş yeri araçlarına erişemedikleri için görevlerini yerine getiremedikleri bir pozisyonda başarılı olma fırsatları sınırlanabilir. Öte yandan bir kuruluşun teknoloji altyapısı erişilebilir olduğunda hem bireysel hem de kurumsal düzeyde optimize edilebilir. Teknolojiden bahsederken, “erişilebilir”; çeşitli yetenek ve engelleri olan kişiler tarafından başarıyla kullanılabilecek araçlar anlamına gelir. Teknoloji erişilebilir olduğunda, her kullanıcı kendisi için en iyi şekilde çalışan yollar sayesinde kolaylıkla etkileşim kurabilir.
Tüm çalışanların işlerini yapmak için ihtiyaç duydukları teknolojiye erişmelerini sağlamak için adımlar atmak, bir işletmenin kârını etkileyebilecek akıllıca bir iş uygulamasıdır ve avantajları da şu şekilde sıralanabilir:
-İyileştirilmiş işe alım ve çalışan tutma
-Gelişmiş üretkenlik
-Operasyonel maliyet düşüşleri
-Geliştirilmiş kurumsal imaj
-Azaltılmış yasal maliyetler
İşverenlerin teknoloji erişilebilirliği konusunda ele alması gerekenler ise bu alanlarla açıklanabilir:
-Web tabanlı intranet ve internet bilgi ve uygulamaları
-E-posta ve diğer elektronik yazışmalar
-Yazılım uygulamaları ve işletim sistemleri
-Telekomünikasyon ürünleri
-Video ve multimedya ürünleri
-Masaüstü ve taşınabilir bilgisayarlar
-Hesap makineleri, fotokopi makineleri ve yazıcılar gibi ürünler
-Çevrimiçi iş başvuruları
Tutumsal farkındalık
Çoğu zaman, iş yeri erişilebilirliğinin önündeki en büyük engel mimari yapısı değil tutumu ve kültürüdür. Çalışanlar, engelliler ve yapabilecekleri işler hakkında yanılgılara sahip olabilir. Bu tür tutumsal engellere birçok örnek verilebilir.
-Aşağılama
-Acıma
-Engellilerin “özel” olduğunu vurgulama
-Yok sayma
-Duygusal etki
-Stereotipler, insanların engelliler hakkındaki genellemeleri
-Engellilere haksız avantaj verildiği inancı
-Yapılan ya da söylenen şeyden engellilerin alınması korkusu
İşverenler, tüm çalışanlarını engellilikle ilgili tartışmalara dahil ederek, çalışanların bakış açılarını ve anlayışlarını artırmak için eğitim ile iş yerindeki tutum engellerini ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir.