Şahıs şirketi, günümüzde bireysel girişimciliğin artması ve kendi işinin patronu olma düşüncesinin insanlara giderek daha cazip gelmeye başlamasıyla yaygınlaşmış bir şirket türüdür. Yalın yapısı ve kurulmasının kolaylığıyla ticari hayata atılan birçok kişi için makul bir seçenek sunar.
Bu yazımızda şahıs şirketi nedir, ne gibi avantaj- dezavantajlara sahiptir ve nasıl kurulur gibi soruların cevaplarını paylaşacağız ancak ticari hesap açma ile ilgileniyorsanız bu konuda Yapı Kredi'nin sunduğu bilgilerden yararlanabilirsiniz.
Şahıs şirketi ve çeşitleri
Tek bir kişi veya az sayıda ortakla kurulabilen ve ortakların şirket borçlarına karşı kişisel olarak mesul olduğu iştiraklere şahıs şirketi denir. Çoklu ortağa sahip şahıs şirketleri, hissedarlar arası ilişkilerin farklılığına göre kanunen üç çeşide ayrılır:
Kolektif şirket: En az iki ortak tarafından kurulur ve ortaklar tüm şirket borçlarından kendi mal varlıkları ile sınırsız bir şekilde sorumludurlar. Bu, ödenemeyen şirket borçlarının ortakların kişisel sorumluluğuna geçtiği anlamına gelir. Bu şirketler tüzel kişiliğe sahiptirler.
Komandit şirket: Bu şirketler de en az iki gerçek kişinin ortaklığı ile kurulur. Ortakların bir kısmı alacaklılara karşı şirket borçlarından sınırsız, bir kısmı ise sınırlı şekilde sorumludur. Bu şirketlerin de tüzel kişilikleri vardır.
Adi ortaklık: Tüzel kişiliği olmayan en basit ortaklık modelidir. Şirketin, sahiplerinden ayrı bir mal varlığı yoktur.
Kimler şahıs şirketi kurabilir?
Şahıs şirketi kurabilmek için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Devlet memurlarının şahıs şirketi kurması yasalarca engellenmiştir ancak belli koşulların sağlanması durumunda ortaklıkta yer alabilirler. Sigortalı çalışanlar da çalıştıkları kurumla yapılan sözleşmede aksi bir madde geçmiyorsa şahıs şirketi açma hakkına sahiptir. Bu konuda bağlayıcı bir ibare mevcutsa; sigortalı çalışanı tazminat vermeksizin işten çıkarma hakkı işverenin tasarrufundadır.
Şahıs şirketinin avantaj ve dezavantajları
Şahıs şirketi anonim ve limited şirketlere kıyasla çok düşük bir maliyetle kurulabilir. Kuruluş işlemleri oldukça basittir; e-devlet üzerinden açılabilir ve istendiği an 1-2 gün içerisinde kapatılabilir. Limited şirketleri ise ticaret odalarına kayıt, şirket ana sözleşmesi, sermaye bildirimi gibi yükümlülüklerle daha karmaşık kurulum süreçlerine sahiptir. Kapatılabilmeleri ise ancak bir yıl süren tasfiye süreci sonunda mümkün olur.
Şahıs şirketlerinin mali müşavir, muhasebe ve genel gider kalemleri de diğer tür şirketlere nazaran oldukça düşüktür. Ancak, şirket gelirleri arttıkça vergi oranı yükselir. Limited şirketler için kurumlar vergisi oranı sabit ve yüzde 23 iken, şahıs şirketleri gelir vergisi mükellefidir ve vergi oranları yüzde 15 ile başlayıp yüzde 40 üst sınırına kadar yükselebilir.
Şahıs şirketi nasıl kurulur?
Şahıs şirketi vergi dairesi ya da e-devlet üzerinden birkaç gün içinde kurulabilir. Vergi dairesinden şahıs şirketi kurmak için şu belgelerin teslim edilmesi gerekir:
-Kuruluş başvuru formu
-Kimlik belgesi fotokopisi,
-2 adet vesikalık fotoğraf,
-Noter onaylı imza beyannamesi,
-2 adet ikametgâh belgesi.
-İş yerinin adresini gösteren kira sözleşmesi ya da tapu fotokopisi
-Eğer kuruluş işlemleri sizin adınıza mali müşavir ya da muhasebeci tarafından yapılacaksa noterden vekaletname.
Evinizi şirketinizin adresi olarak göstererek şahıs şirketi kurabilirsiniz. Evin mal sahibi iseniz stopaj ücretine tabi olmazsınız. Kiracı olunan dairenin şirket adresi olarak gösterilmesi durumunda ise brüt kira üzerinden yüzde 20 stopaj ödenir.
E-devlet üzerinden şahıs şirketi kurabilmek için ise, İnteraktif Vergi Dairesi’ne www.ivd.gib.gov.tr üzerinden e-devlet şifresi ile giriş yapılarak başvuru adımları tamamlanır. Sonraki birkaç gün içinde faaliyet adresinde vergi memurları tarafından yapılacak kontrol sonrası vergi levhası edinilebilir.
Sonuç olarak, şahıs şirketleri çeşitli avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Kurulum süreci ve sonrasındaki operasyonel kolaylıkları, istendiği an hızlıca kapatılabilme gibi özellikleri; özellikle tek kişinin yürüttüğü küçük hacimli ticari faaliyetler ve şansını denemek isteyen girişimciler için bu şirket türünün cazibesini artırmaktadır.