Çeyrek tanımı bir şirketin mali takviminde, periyodik mali raporlar ve temettü ödemeleri için temel oluşturan üç aylık bir dönemi ifade eder. Çeyrek bir yılın dörtte birini oluştururken bu dönemler sırasıyla Q1 (ocak, şubat, mart), Q2 (nisan, mayıs, haziran), Q3 (temmuz, ağustos, eylül) ve Q4 (ekim, kasım, aralık) olarak ifade edilir. Çoğu şirketler için bu mali takvimler geçerlidir ve bu birçok ülkeyi kapsar ancak bazı büyük şirketlerin farklı tarihleri takip eden mali yılları vardır.
Şirketler, yatırımcılar ve analistler; karşılaştırmalar yapmak ve eğilimleri değerlendirmek için farklı çeyreklerden gelen verileri kullanır. Örneğin, bir şirketin üç aylık raporunun bir önceki yılın aynı çeyreğiyle karşılaştırılması yaygındır ancak bazı şirketlerin çalışma yoğunluğu ‘mevsimliktir’ ve bu da sıralı çeyrekler üzerinden bir karşılaştırmayı yanıltıcı hale getirir. Mesela bir perakende şirketi dördüncü çeyrekte yıllık karının yarısını elde edebilirken, bir inşaat şirketi işinin çoğunu ilk üç çeyrekte yapar. Bu durumda, bir mağazanın ilk çeyrek sonuçlarını dördüncü çeyrekteki performanslarıyla karşılaştırmak, satışlarda endişe verici bir düşüşe işaret eder.
Tüm bu çeyrekler ve iş yapış şekilleri 4’e bölünse de yılbaşı ve “Black Friday” gibi özel günler ve dönemler markalar için yeni bir ticari fırsat doğurmuştur. Bu da aynı zamanda görünmez olan 5. çeyrek olarak ifade edilir.
5. çeyrek nedir?
Genellikle gözden kaçan 5. çeyrek (Q5), Kara Cuma'dan sonraki gün başlayan ve ocak ayının sonuna kadar devam eden “görünmez” çeyrektir. Bu dönem kısa süreli ama son derece etkili olan üç ana aşamadan oluşur: İlki Noel öncesi; ikincisi Noel günü, üçüncüsü ise yeni yıl ve ocak ayı satışları. Bu üç aşama son derece önemlidir çünkü tüketicinin alışveriş yapma niyeti hala oldukça yüksektir ancak aynı zamanda medyanın maliyeti önceki haftalara göre daha düşüktür.
Yeni bir yıla girerken yeni zamlar, enflasyon korkuları ve yılın başlarında ürünleri güvenceye alma ihtiyacı gibi nedenlerle daha fazla tüketici satın alma davranışıyla hareket eder.
Ürün odağını anlamak
Bu dönemde satın alma davranışları çok yüksek olsa da motivasyonlar hızla değişebiliyor. Burada da perakendecilerin tüketicilerini daha iyi bir şekilde anlayarak buna göre satışlarını gerçekleştirmeleri gerekiyor. İyi bir mesaj ve yaratıcı yaklaşımın aynı anda verilmesinin gerektiği bu dönemde aile ve arkadaşlar için hediye satın almaktan kendi başına satın almaya kadar pek çok davranış için hazırlıklı olunmalıdır.
Tüketicilerin odak değişikliği ile ürün seçiminde bir değişikliğe gidilmelidir. Bu aşamada ürün odağının nasıl değiştirileceğini anlamak başarının anahtarıdır. Özellikle pandemiden sonra rekor düzeyde artan e-ticaret alışverişleri, Q5 döneminde son derece aktif olarak kullanılmaya devam ediyor. Bu sebeple fiziksel mağaza perakendecileri de tüketicilerine en az online platformlar kadar etkili bir deneyim sunmaya çalışıyor.