Johannes Vermeer, 17. yüzyılın en ünlü Hollandalı sanatçılarından biridir. Bugün dünya çapında tanınmasına rağmen, hayatı ve çalışmaları hala gizemini koruyor. Vermeer, arkasında yalnızca 34 doğrulanmış sanat eseri bıraktı ve eserlerinde kamera ile denemeler yapmaya başlayan sanat tarihindeki ilk ressamlardan biriydi.
Johannes Vermeer 1632'de doğdu ve hayatının çoğunu küçük bir Hollanda kasabası olan Delft'te geçirdi. Hollanda'da ekonominin, sanatın ve bilimin geliştiği Hollanda Altın Çağı'nda yaşadı. Protestan bir ailede dünyaya gelen Katolik Catharina Bolenes ile evlendikten sonra Katolikliğe geçti. Oldukça zengindi, bu yüzden Vermeer ve ailesi sonunda Delft'teki evine taşındı. Catharina ve Johannes'in on beş çocuğu oldu.
Vermeer, babası öldükten sonra aile hanını devraldı ve ölene kadar işletti. Günümüzde ressam olarak bilinmesine rağmen yaşamı boyunca başka işlerle de uğraşmıştı. Bir han işletmiş, sanat eseri satıcısı olarak çalışmış ve Delft'teki ressamlar loncasının liderliğini yapmıştı.
Çok fazla resim yapmamasının nedeni muhtemelen yaşadığı yoğun hayattı. Bugün, Vermeer'in yaptığı, onaylanmış 34 tabloyu biliyoruz. Akademisyenler onun bir yılda en fazla üç resim yaptığını hesapladılar. Johannes Vermeer, resimlerinde ayrıntılara odaklanmıştı ve sanatsal süreç onun çok zamanını alıyordu. Resimlerdeki tüm detayları göstermek için muhtemelen en küçük fırçayı kullanmıştı. Bu yüzden tabloları yaratmak onun için oldukça zaman alıcıydı.
Johannes Vermeer'in tarzı
Johannes Vermeer, resimlerinde ışığı yakalama şekliyle tanınır. Eserlerinin çoğunu evinin sadece iki odasında yapmıştır. Bu nedenle eserlerinin çoğunda ışık soldaki pencereden gelir. Bazılarında da aslında o pencereyi görebiliriz. Sütçü Kız isimli tablosunda olduğu gibi sık sık ışıkla oynamıştır. O resimde, küçük bir pencere parçası eksiktir ve çatlaktan daha güçlü bir ışık geldiğini görebiliriz. Işığı ve gölgeyi yakalama biçimi nedeniyle Vermeer, modellerini çok gerçekçi bir şekilde boyamıştır. İç mekanlarda ayrıntılara odaklanması, odaları dolduran birçok tablo, mobilya ve farklı nesneler belirgindir. Küçük Sokak adlı tablosunda cephedeki her tuğlayı ve pencerelerdeki demir detayını resmetmiştir.
Vermeer’in Delft dışında bu kadar tanınmamasının nedenlerinden biri, resimlerinin çoğunun bir kişi tarafından sipariş edilmiş olmasıdır. Ayrıca resimlerinde pahalı ve lüks bir pigmenti kullanan ilk ressamlardan biriydi. Sütçü Kız ya da Açık Pencere Önünde Mektup okuyan Kız gibi eserlerinde mavi renk pigmentini görebilirsiniz. Sanat tarihçileri hâlâ onun bu pigmenti nasıl elde ettiğini çözmeye çalışıyorlar çünkü bu mavi sadece günümüz Afganistan'ının dağlarında bulunabilen bir taştan yapılmıştır.
Camera Obscura'nın kullanımı
Vermeer'in gerçekçi tablolar yaratmada bu kadar iyi olmasının nedenlerinden biri, muhtemelen onlar üzerinde çalışırken Camera Obscura kullanmasıydı. Camera Obscura, bir kutu veya oda ve onun bir yüzüne açılmış delikten oluşur. Dışarıdan gelen ışık delikten geçerek içerisindeki yüzeye düşer ve yansıdığı kaynağın perspektifini ve renklerini koruyarak ters dönmüş görüntüsünü oluşturur. Vermeer, kamerayı motifinin önüne yerleştirir ve ışığı tuvaline görüntüyü yansıtmak için kullanırdı. Bu şekilde resminin ana hatlarını kolayca çizebilirdi.
Hollanda Altın Çağı'nın sadece sanat için değil, bilim için de altın olduğunu görmek ilginçtir. Bu süre zarfında birçok yeni cihaz icat edilmiştir ve birçoğu Vermeer'in resimlerinde görülebilir. İyi örnekler 'Astronom' ve 'Coğrafyacı' resimleridir. Astronom’un çalışmalarında kullandığı aletlerin yanı sıra küre ve sayısız haritayı da eserlerinde görebiliriz.
Ünlü Vermeer tabloları
Vermeer'in tüm tabloları bilinse de aralarında en ünlüsü “İnci Küpeli Kız” eseridir. Bu sanat eseri, daha sonra çok sayıda resme ilham vermiştir. Tracy Chevalier, 1999'da ondan esinlenerek kurmaca bir roman yazmıştır ve birkaç yıl sonra bir film de çekilmiştir. Vermeer'in bir başka ünlü tablosu da “Sütçü Kız” eseridir. Ressamın üzerindeki ışığı yakalamasıyla meşhur bu eser, sanat tarihinin en ünlü sanat eserlerinden biridir.
Johannes Vermeer tablolarını nerede görebilirsiniz?
Bugün yaklaşık 34 doğrulanmış Johannes Vermeer tablosu bulunuyor. Amsterdam'daki Rijksmuseum, Vermeer’in sanat eserlerinin en kapsamlı koleksiyonuna sahip. Vermeer'in başyapıtlarından bazılarının bulunduğu Hollanda'daki bir diğer müze ise Den Haag'daki Mauritshuis'dir. En ünlü resimlerinden biri olan “İnci Küpeli Kız” ve “Delft Manzarası” adlı eserlere ev sahipliği yapmaktadır.
2023 baharında Amsterdam'daki Rijksmuseum, Johannes Vermeer hakkında düzenlenen gelmiş geçmiş en büyük sergiye ev sahipliği yapacak. Sergi, 10 Şubat – 4 Haziran 2023 tarihleri arasında gerçekleşecek. Bu sergi, Amsterdam ve Rijksmuseum'a bir gezi planlamak için kesinlikle harika bir bahane olabilir.