Hepimiz ataerkil bir toplumun zaman zaman kadınlara zarar verebileceğini biliyoruz ancak çoğumuz çevre dostu olmadığını bilmiyoruz. Peki, bu konular nasıl birbiri ile bağlantılı olabilir? İşte bu, tam olarak eko feminizmin incelediği şeydir.
Eko feminizm, çevresel bozulmanın ve kadınların ezilmesinin nasıl bağlantılı olduğunu araştıran feminist bir teoridir. Konsept göz korkutucu görünebilir ancak iklim krizini ele alırken önemli bir destektir.
"Eko Feminizm" terimi nereden geldi?
Terim, ilk olarak 1974'te Fransız feminist Françoise d'Eaubonne tarafından kullanıldı. Özelliklerinden biri, kadınların ekolojik devrime nasıl katılabileceklerine dikkat çekmekti.
Feminizme benzer şekilde, eko feminizmin de birçok farklı bakış açısı vardır. Başlangıçta kadın ve doğa arasında geniş bir bağlantı kursa da 1980'lerin sonlarında daha felsefi bir şeye dönüşmüştür. Artık eko feminizm sadece kadının ve doğanın tahakkümünü araştırmakla kalmıyor, aynı zamanda Batılı erkek önyargılı görüşleri de eleştiriyor ve bunlara farklı çözümler getiriyor. Bu felsefenin temel ilkelerinden biri değer hiyerarşik düşünce ile ilgilidir.
Değer hiyerarşik düşünme, genellikle üstten alta yaklaşımlı düşünme yolu olarak açıklanır. Bu, eko feminizm durumunda erkekler yukarı (daha büyük değer) ve kadınlar aşağı (daha az değer) olarak kabul edilir. Bu düşünce tarzı, eko feministlerin değiştirmeye çalıştıklarının bir parçasıdır.
Eko feminizm ve barış
Çevresel aktivizm alanında ırk, sınıf ve cinsiyet baskısının ortak noktalarının analizleri yapılmış ve eko feminizm, akademik feministleri, birinci ve üçüncü dünya çevrecilerini içeren uluslararası bir hareket olarak gelişmiştir. Eko feminizm, çevre hakkında düşünmeye ve çevre adına hareket etmeye yönelik çeşitli yaklaşımları kapsar ancak istisnasız bir şekilde tüm eko feministler, kadınlar ve çocuklar için sağlıklı bir ekolojiyi kabul eder.
Eko feministler ataerkilliği hem kadınların, yoksulların ve yerli halkın ezilmesinden hem de doğayı kullanılacak ve atılacak bir meta olarak gören üretim ve tüketim sistemlerinden sorumlu olarak görürler.
Eko feminizmi anlamak neden önemlidir?
Eko-feminizmi anlamak önemlidir çünkü bu teori, kadınların maruz kaldığı tahakküm ile çevrenin sömürülmesi arasındaki ayrılmaz bağı vurgular. Eko-feminizm, dünyaya cinsiyet ve çevre merceğinden bakmanın bir yoludur. Kadınların baskılanması ile doğal çevrenin bozulması arasında yakın bir ilişki olduğunu kabul eder.
Mevcut ekolojik krizimizin, kadınları marjinalleştiren ve baskılayan aynı güç, kontrol ve sömürü sistemlerinden kaynaklandığını da savunur. Eko-feminizm çevresel sorunları ele almak için geleneksel bilimsel ve ekonomik yaklaşımların ötesine geçen bütüncül bir yaklaşıma duyulan ihtiyacı vurgular. Tüm canlılara saygı, adalet ve özene dayalı, çevre hakkında yeni bir düşünme ve çevreyle ilişki kurma yolu gösterir.
Eko feminizm şekilleri nelerdir?
Tarihsel olarak, eko feminizmin ilk kolu bazen 'radikal' veya 'manevi' feminizm olarak da anılan kültürel feminizmdi. 1970'lerin başında geliştirilen kültürel feminizm, kadın-doğa bağlantılarını, kadınların doğaya bakma yeteneklerinin özgürleştirici ve güçlendirici ifadeleri olarak benimser.
Bazı kültürel eko feministler, kadınların üreme kapasitelerinin doğayla biyolojik bir bağ oluşturduğunu ve kadınları erkeklerden daha 'doğaya yakın' hale getirdiğini iddia ediyor. Diğer kültürel eko feministler, 'kadınların doğaya yakınlığının' derin sosyal ve psikolojik yapılara gömülü olduğunu ve kadınların bilgi, birikim ve ahlaki muhakemelerinin çevre sorunlarını çözmeye daha uygun olduğunu iddia ediyor.
Bazıları, kadınların bedenlerini ve üreme güçlerini onurlandıran tanrıça ibadeti veya pagan ritüelleri gibi ataerkil öncesi dinlerin ve manevi uygulamaların diriltilmesini savunuyor ancak tüm kültürel eko feministler, kadınların fiziksel dünyayla hem kadınların hem de doğanın haksız tahakkümlerine son vermeye yardımcı olabilecek özel ve yararlı bir ilişkisi olduğu konusunda hemfikir. Eko feminizmin üç kolunun da feminizme kattığı şey, ekolojinin ve çevreciliğin feminizme uygunluğundaki ısrardır.