Sosyal girişimcilik; toplumsal sorunları çözmek ve dönüşüm sağlamak amacıyla maddi çıkar gözetmeden, elde edilen kazançları sosyal sorumluluklara harcayan girişimcilik faaliyetleri olarak tanımlanıyor.
Sosyal sorumluluk ile yönetim becerilerini aynı çatı altında toplayıp kar ile toplumsal faydayı bir araya getiren bir anlayış olan sosyal girişimlerin başarıları, elde ettikleri kara göre değil, topluma sağladıkları fayda ile ölçülüyor. Sivil toplum kuruluşları ve bazı büyük şirketler, dünyadaki sosyal olaylara karşı farkındalık yaratmaya çalışıyorlar. Sosyal girişimcilik kavramı dilimize yeni girmiş olsa da ülkemizdeki uygulanışı çok eskilere dayanıyor. Sosyal girişimcilik son dönemlerde sıklıkla konuşulmakla kalmıyor, aynı zamanda “geleceğin iş modeli” olarak görülüyor.
Sosyal girişimciliğin ülkemizdeki geçmiş uygulamalarına örnek vermek gerekirse; Zeynep Kâmil’in 1862 yılında kadın ve çocuk hastalıkları üzerine tedavi veren Zeynep Kâmil Hastanesi’ni hayata geçirmesini, Ziya Bey’in 1872 yılında Darüşşafaka’nın kurulmasına aracılık etmesini sayabiliriz.
Sosyal girişimciliğin ağırlıklı olarak üzerinde durduğu konuların neler olduğuna değinecek olursak; “alkol, sigara, madde bağımlılığı; çevre sorunları, barınma hakları, işsizlik, kadın hakları ile kadına şiddet, insan hakları” konularının ön plana çıktığını söyleyebiliriz. Peki sosyal girişimciliği ticari girişimcilikten nasıl ayırt edebiliriz?
Sosyal girişimciliği ticari girişimcilikten ayıran özellikler nelerdir?
Sosyal girişimciliği ticari girişimcilikten ayırt etmemize yarayan bazı temel özellikler bulunuyor. Bunların neler olduğuna hep birlikte göz atalım:
-Ticari girişimcilikte bireysel kazanç ön plandayken, sosyal girişimcilikte toplumsal bir soruna çözüm bulmak ön plana çıkıyor.
-Ticari girişimcilikte büyük riskler alarak gerektiğinde zarar etmek göze alınabilirken, sosyal girişimcilikte çok büyük riskler almak yerine toplum için harcanacak gelirler elde etmeye odaklanmak söz konusu oluyor.
-Ticari girişimcilikte talebi artırmak için özgün olmak ve fark yaratmak önem kazanırken, sosyal girişimcilikte fayda sağlamak önem kazanıyor. Fikir özgün olmasa da problem çözümünde işe yarıyorsa uygulamaya alınabiliyor.
Sosyal girişimcilik nasıl uygulanır?
Sosyal girişimcilik için gerekli olan ve başarılı sosyal girişimlerin ortak noktası diyebileceğimiz bazı uygulamalar bulunuyor. Bunları aynı zamanda, bir sosyal girişimcinin taşıması gereken özellikler olarak da düşünebiliriz. Başlıca özellikleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
-Ticari amaç gütmemek, proje üretirken fayda amaçlı olmasına dikkat etmek.
-Toplumsal sorunların çözümü için yenilikçi yöntemler ile yaklaşımlar sunmak, teknolojinin sunduğu imkanlardan ve mümkün olan tüm kaynaklardan yararlanmak.
-İlgili sorunun kaynağına inmek, mali kaynak oluştururken buna uygun bir mali kaynak oluşturmak.
-Yönetimin profesyonel kişiler tarafından yapılmasını sağlamak.
-Şeffaflığı ön planda tutmak, yapılan tüm çalışmaları raporlayarak paylaşmak.
-Uzun vadeli düşünerek projelerde kalıcı çözüm üretmeyi hedeflemek, başarıya odaklanmak.
-Proje ile ilgili olarak sistemli ve düzenli bir şekilde fikir üretmek, birden fazla çözüm önerisi sunmak ve bu arada toplumun sesine de kulak vermek.
-Gerektiğinde problemlere karşı risk alabilmeyi bilmek.
-Kolektif çalışmalara her zaman hazır olmak.
-Toplumsal sorunlara çözüm ararken kendini geliştirmeyi de ihmal etmemek.
-Şartlar olumsuz da olsa projeye istikrarlı olarak devam etmek, azimli olmak.