İklim değişikliği ve küresel ısınma gibi problemlerden bir diğeri de küresel kararma. Küresel kararmayı tanımlayacak olursak; Dünya’ya ulaşan Güneş ışığının çeşitli parçacıklar tarafından engellenmesi ve böylece azalması ile meydana gelen bir çevre problemidir diyebiliriz.
Bu parçacıklar sanayi kuruluşlarından, uçaklardan, araç egzozlarından kaynaklanan parçacıklı maddeler yani karbon ürünleri ve is olabilir. Bu parçacıkların atmosfere girmeleriyle beraber, yeryüzüne ulaşan ışık azalmıştır ve bu durum 1950’li yıllara dayanır. Küresel kararmaya daha iyimser olarak küresel loşlaşma da denmektedir.
Küresel kararmanın küresel ısınmaya etkileri nelerdir?
Küresel kararma hakkında araştırmalar yapan uzmanların farklı görüşleri bulunuyor. Uzmanlardan bir kısmı küresel kararmayı tehlikeli bulurken, bir kısmı ise olumlu değerlendirme yapıyor. Bununla birlikte, bir ortak görüş de mevcut. Bu ortak görüş ise, küresel kararmanın 1990’lı yıllardan itibaren artış gösterdiği yönünde.
Olumlu değerlendirme yapan Avustralyalı iklim araştırmacısı Roderick; küresel kararma sayesinde, kirlenmiş atmosferi ayarlayacak bir mekanizma olan negatif geri itilimin meydana geleceğini düşünüyor ve iklim değişikliği nedeniyle çoraklaşma oluşacağı düşüncesini yanlış buluyor. Roderick, tam tersine nemlenmenin belirdiğini ifade ediyor.
Olumsuz görüşe göre ise küresel kararma, Dünya’da sıcaklığın azalmasına neden oluyor. Azalan sıcaklığa bağlı olarak da mevsimler uzuyor ve iklimlerde bozulmalar meydana geliyor. Dolayısıyla buharlaşma, yoğunlaşma, yağış döngüsü bu durumdan etkileniyor; muson yağmurları örüntüleri değişikliğe uğruyor. Çölleşme, seller, bitkilerin büyümesinde meydana gelen aksaklıklar, çeşitli doğa olayları, bütün bunlara bağlı olarak ortaya çıkan çeşitli hastalıklar, yıldızların net görülemez hale gelmeleri; küresel kararmanın olumsuz etkileri arasında yer alıyor. Atmosferdeki sülfatın ve karbonun hızlı şekilde artması da bilim insanlarının birleştiği noktalar arasında. Tüm bunlar bu sorunun sadece Güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşmasını engelleyen bir çevre sorunu olmakla kalmadığını gösteriyor. Bu olumsuz görüşü baz aldığımızda, küresel kararmanın ciddi hayati sonuçlara sebep olabileceği açıkça görülüyor.
Bununla beraber; bilim insanlarının birçoğu, 1980’li yıllarda Etiyopya’da meydana gelen kuraklığın, küresel kararma kaynaklı olduğu konusunda aynı fikirde. Daha çok Hindistan’da ve Çin’de görülen küresel kararma, ölçüm yapılan İsrail’de ve Birleşik Krallık’ta da yeryüzüne ulaşan ışığın azalmasıyla kendini gösteriyor.
Bazı bilim insanlarına göre de küresel kararma, küresel ısınmanın görünür etkilerini yavaşlatıyor ve küresel ısınmanın hızının, olduğundan daha az görülmesine sebep oluyor. Bu nedenle önlemler bakımından harekete geçmekte geç kalıyoruz. Bu düşüncedeki bilim insanları, küresel ısınmanın daha da hızlanacağı ve harekete geçmek konusunda zannettiğimizden çok daha az zamanımız kalacağı görüşündeler.
1980 yılında küresel kararma kavramını ilk kez dile getiren tarım biyoloğu Gerard Stanhill, yaptığı çalışmalar karşısında durumun ciddiyeti ile ilgili öğrendikleri hakkında bizleri uyararak, bilinçlenmemiz adına ciddiyete davet etmiştir.
Küresel kararma konusunda her ne kadar farklı görüşler bulunsa da bu görüşlerin farklılığı bir anlamda sorunlara çözümler bulma konusunda çok yönlülüğün faydalı olacağına ve daha kapsamlı çözümler üretilebileceğine işaret ediyor.