Yiyecek ve içecek seçimlerimizin kalbimizi, karaciğerimizi ve vücudumuzun diğer kısımlarını nasıl etkilediğini onlarca yıldır biliyoruz. Şimdi aynı şeyin beyin için de geçerli olduğunu görüyoruz.
Yapılan araştırmalar, sağlıklı bir diyetin beyin performansını ve beyin fonksiyonlarını iyileştirdiğini gösteriyor. Sağlıklı diyet seçimlerinin kan şekerini, kan basıncını ve kolesterolü etkilediğini biliyoruz. Bu seviyelerden herhangi birinin düşüklüğü beyin için olumsuz sonuçlar doğurabilir, felç ve bunama riskini artırabilir.
Beynin daha güçlü olması için yenmesi gereken belirli yiyecekler ve tüm bu diyetlerin ortak noktaları elbette var. Fındık ve balıktaki yağlar gibi sağlıklı yağlar, bol meyve ve sebze, yüksek lifli tam tahıllar, baklagiller gibi yiyecekleri beyin gücünü artırıcı yiyeceklere örnek verebiliriz. Şimdi bu besinlerin beyni nasıl etkilediğine bakalım…
Yağlar
Beyninizin yüzde 70'inin yağdan oluştuğunu biliyor muydunuz? Yağ, uygun beyin fonksiyonlarına sahip olmak için çok önemlidir ancak bu yağın doğru türde yağ olması gerekir. Yeterince omega 3 yağ asidi almanız gerekiyor çünkü bunlar beyninizin temel yapı taşları ve hem öğrenme becerisi hem de hafıza için oldukça önemli. Örneğin kadınların doğum öncesinde kullandıkları, somon ve sardalya gibi yağlı balıklarda da büyük miktarlarda bulunan ve bir tür omega-3 olan DHA (Dokosaheksaenoik Asit),beyin için temel bir besin maddesi görevi görüyor. Başka bir omega-3 türü, öğütülmüş keten tohumu, chia ve ceviz gibi bitkilerden elde edilebiliyor.
Kaçınmak isteyeceğiniz yağlar ise tereyağı, yağlı et, tam yağlı süt ürünleri ve hindistan cevizi yağı gibi doymuş yağlardır. En kötü yağlar ise hala bazı gıdalarda bulunan trans yağlar gibi kısmen hidrojene yağlardır. Derin yağda kızartılmış yiyeceklerden kaçınmak gerekir çünkü bu yağlar zamanla oksitlenir ve hücrelerimize zarar verebilir.
Proteinler
Proteinler, beyinde mesajları gönderen nörotransmiterler için önemli yapı taşlarıdır. Şimdiye kadar yapılan araştırmaların çoğu, en sağlıklı protein içeren kaynaklar olarak balık, kümes hayvanları, yumurta, baklagiller ve kabuklu yemişler gibi bitki bazlı proteinlere işaret ediyor.
Yumurta, kolesterol içeriği nedeniyle kötü bir üne sahip olsa da yeni araştırmalar, yumurtaların birçok insan için faydalı olduğunu gösteriyor. Aslında yumurta, beyin fonksiyonu için ve özellikle hamilelik sırasında önemli olan zengin bir kolin kaynağıdır. Kolini fıstık, fasulye, karnabahar ve ıspanakta da bulabilirsiniz.
Karbonhidratlar
Karbonhidratlar, beynimiz de dahil olmak üzere vücudumuza yakıtın çoğunu sağlayan nişastalar ve şekerlerdir. Bu noktada fark yaratan ise yenen karbonhidratların türü ve kalitesidir. Karmaşık karbonhidratlara, yani lif oranı yüksek ve doğal formlarına odaklanmalısınız. %100 kepekli tahıllar, fasulye, meyve ve sebzeleri düşünebilirsiniz. Bu besinler vitaminler, mineraller ve antioksidanlarla doludurlar. Sadece beyni beslemekle kalmaz, aynı zamanda beyin hücrelerini stresten ve serbest radikallerin zararlardan korurlar. Karmaşık karbonhidratların sindirimi daha uzun sürer. Bu nedenle şeker, kurabiye ve şekerli içecekler gibi basit karbonhidratlara kıyasla daha istikrarlı bir beyin gücü kaynağı olarak bilinirler.
Karbonhidratlarla ilgili başka bir önemli detay ise daha sağlıklı olanlarda bol miktarda lif bulunmasıdır. Lifler, beyin fonksiyonunda da rol oynadığı görülen iyi bağırsak bakterilerini beslerler. Bağırsak-beyin bağlantısı ve mikrobiyomumuzun gastrointestinal sistemdeki "ikinci beynimizi" nasıl etkilediği hakkında birçok araştırma var ve sağlıklı bağırsakların vücut sistemine etkisi artık çoğu kişi tarafından biliniyor.
Egzersizin önemi
Sağlıklı bir diyetin yanı sıra egzersizin de beyninizi zinde tutmaya yardımcı olduğunu unutmayın. Araştırmalar, düzenli egzersizin bilişsel işlevi geliştirdiğini, zihinsel yaşlanma sürecini yavaşlattığını ve bilgiyi daha etkili bir şekilde işlemenize yardımcı olabileceğini gösteriyor.