21 Aralık, tüm dünyada kışın başlangıcı olarak kabul edilir. Dünya, Güneş etrafındaki turunu 365 gün 6 saatte tamamladığı için kış gündönümü bazı yıllar 21 Aralık'a, bazen de 22 Aralık'a denk gelir ama çoğunlukla bu ekinoks tarihi 21 Aralık olarak kabul edilir. Çoğu ülkede bu tarih kutlamalar ile karşılanır. Örneğin Fransa’da 21 Aralık günü kutlamalar yapılır ve tüm halk iyi dileklerini yazarak günü sonlandırır. Bu gibi hoş inançlar 21 Aralık ekinoksunu daha da anlamlı hale getirir.
21 Aralık ile Kuzey Yarım Küre’de kış başlangıcı yaşanır ve Güney Yarım Küre ise yaz başlangıcına geçer. Kuzey Yarım Küre’de artık gündüzler uzamaya başlar ve gittikçe geceler kısalır. Bunun tam tersi ise Güney Yarım Küre’de yaşanmaya başlar.
21 Aralık ve bilimsel açıdan önemi
Kış gün dönümü veya Aralık gün dönümü, güneşin gökyüzündeki yolunun en güneyde olduğu noktadır. Kış gün dönümünde Güneş gökyüzünde en kısa yolu kat eder. Bu nedenle 21 Aralık en az gün ışığının olduğu tarihtir. Mevsimlerin astronomik tanımına göre, kış gün dönümü aynı zamanda ilkbahar ekinoksuna (Kuzey Yarım Küre’de 20 veya 21 Mart veya Güney Yarım Küre’de 22 veya 23 Eylül) kadar süren kış mevsiminin başlangıcını da işaret eder. Gün dönümünden sonra günler uzar ve bu nedenle bu günler birçok kültürde yeniden doğuş zamanı olarak kutlanır.
Dünyanın ekseni eğiktir, yıl içinde kutupların güneşe en yakın veya en uzak olduğu zamanlara göre güneşin hareket kavisi de gün içinde yükselip alçalır. Kış gün dönümünde Güneş, Kuzey Yarım Küre’de en alçak noktadadır. Yani Kuzey Kutbu, Güneş'ten uzaktır ve kış mevsimi yaşanır. Halbuki, Güney Yarım Küre’de yaşayanlar için Güney Kutbu, Güneş'e dönük olduğundan orada yaz gün dönümü yaşanır.
Yansıtıcı etki ve 21 Aralık bağlantısı nedir?
Kuzey Yarım Küre’deki yaz gün dönümü sırasında, gezegenin bu yarısında bulunan kutup güneşe dönüktür. Güney Yarım Küre’deki kutup ise daha uzağı işaret eder. Bu yansıtıcı ayna görüntüsü, karşıt gün dönümlerini çevreleyen fenomenlere kadar uzanır. Kış gün dönümü yılın en kısa gününü, yaz gün dönümü ise en uzun gününü gösterir. Kış gün dönümünden sonra günler nasıl uzuyorsa, yaz gün dönümünden sonra da günler giderek kısalır.
21 Aralık kış gün dönümü insanları ne açılardan etkiler?
Bilimsel açıdan çok fazla öneme sahip olan bu tarihin tabii ki insanlar üzerinde de etkisi var. Günümüzde, gün dönümlerine yol açan astronomik olaylar ve bunların gezegen üzerindeki etkilerinin farkındayız ancak atalarımız için bu günlerin neredeyse doğaüstü bir önemi vardı. Festivaller ve kutlamalar devam ederken, karanlık ve folklorik hikayeler de beraberinde gelirdi. Peki, bu hikayelerin kökeninde bilimsel olarak o gün az olan gün ışığının insanların serotonin seviyesini düşürdüğü ve atalarımızın da bu hikayeleri yaratmaktaki amacının bu düşüklüğü heyecan ve umut ile yükseltmek olduğunu söylesek ne düşünürsünüz?
Gün ışığı insan yaşamı ve psikolojisi için çok önemli bir yerdedir. Yukarıda da belirttiğimiz üzere Kuzey Yarım Küre’de kış gün dönümünde, gündüz çok kısa sürer ve gün ışığını az alan insanlarda serotonin hormonunun salgılanması azalır. Güneş ışınlarını az alan bir insan bu özel günü iyi hisler ile kutladığında günün karanlık tarafına değil de gelecekle ilgili olan dileklerine ve bu dileklerin gerçekleşme ihtimaline daha fazla tutunmayı tercih eder.